فضل
العطية على
العتق
7- Köleyi Birine Hibe
Etmenin Onu Azat Etmekten Daha Faziletli Olması
أخبرنا أحمد
بن يحيى بن
الوزير بن
سليمان قال سمعت
بن وهب قال
أخبرني عمرو
بن الحارث
وذكر آخر قبله
عن بكير أنه
سمع كريبا
يقول سمعت
ميمونة بنت
الحارث تقول
أعتقت وليدة
في زمان رسول الله
صلى الله عليه
وسلم فذكرت
ذلك لرسول الله
صلى الله عليه
وسلم فقال لو
أعطيت أخوالك
كان أعظم
لأجرك خالفه
محمد بن إسحاق
[-: 4910 :-] Kureyb, Meymune
binti'l-Haris'ten bildiriyor: Resulullah (sallallahu aleyhi ve sellem)'in
zamanında bir cariyemi azat ettim. Bunu Resulullah (sallallahu aleyhi ve
sellem)'e zikrettiğimde bana:
"Şayet (azeit etmek
yerine) onu dayılarına verseydin sevabın daha fazla olurdu" buyurdu.
Tuhfe: 1807.
Diğer tahric: Buhari
(2592, 2594), Müslim 999 (44), Ebu Davud (1690), Ahmed, Müsned (26817), Tahavi,
Şerh Müşkili'l-Asar (4376,4377) ve İbn Hibban (3343)
4911, 4912 ve 4913.
hadislerde tekrar gelecektir. Velide için İbnu'l-Esir, Nihaye'de şöyle der:
"Velide lafzı hem özgür kızlar, hem de cariyeler için kullanılır."
أخبرنا هناد
بن السري عن
عبدة عن بن
إسحاق عن بكير
بن عبد الله
بن الأشج عن
سليمان بن
يسار عن
ميمونة قالت
كانت لي جارية
فأعتقها فدخل
علي رسول الله
صلى الله عليه
وسلم فأخبرته
فقال آجرك
الله أما إنك
لو كنت
أعطيتها أخوالك
كان أعظم
لأجرك
[-: 4911 :-] Meymune der ki: Bir
cariyem vardı ve onu azat etmiştim. Resulullah (sallallahu aleyhi ve sellem)
yanıma girince bunu ona da ilettim. Bunun üzerine bana:
"Allah bunun
mükafatını sana versin, ancak cariyeyi dayılarına verseydin sevabın daha fazla
olurdu" buyurdu.
Tuhfe: 18058.
أخبرنا
قتيبة بن سعيد
عن حديث عبد
العزيز عن شريك
عن عطاء بن
يسار عن
الهلالية
التي كانت عند
رسول الله صلى
الله عليه
وسلم أنها
كانت لها
جارية سوداء
فقالت يا رسول
الله إني أردت
أن أعتق هذه
فقال رسول
الله صلى الله
عليه وسلم أفلا
تفدين بها بنت
أخيك أو بنت
أختك من رعاية
الغنم
[-: 4912 :-] Ata b. Yesar, Resulullah
(sallallahu aleyhi ve sellem)'in Beni Hilal kabilesinden olan hanımından
(Meymune'den) bildiriyor: Siyah tenli bir cariyem vardı. Bir defasında
Resulullah (sallallahu aleyhi ve sellem)'e:
"Ya Resulallah! Bu
cariyeyi azat etmek istiyorum" dediğimde, Resulullah (sallallahu aleyhi ve
sellem) :
"Cariyeyi kız
kardeşinin (veya erkek kardeşinin) kızına versen de koyunları otlatma işinden
onu kurtarsan daha iyi olmaz mı?" karşılığını verdi.
Tuhfe: 18076.
Diğer tahric: Buhari
(2592, 2594), Müslim 999 (44), Ebu Davud (1690), Ahmed, Müsned (26817), Tahavi,
Şerh Müşkili'l-Asar (4376,4377) ve İbn Hibban (3343)
أخبرنا محمد
بن عبد الله
بن عبد الرحيم
قال ثنا أسد
بن موسى قال
ثنا محمد بن
حازم عن محمد
بن إسحاق عن
الزهري عن
عبيد الله بن
عبد الله بن عتبة
عن ميمونة أنها
سألت النبي
صلى الله عليه
وسلم خادما
فأعطاها
خادما
فأعتقتها
فقال ما فعلت
قالت يا رسول
الله أعتقتها
قال أما إنك
لو أعطيتها
أخوالك كان
أعظم لأجرك
[-: 4913 :-] Ubeydullah b. Abdillah
b. Utbe bildiriyor: Meymune, Nebi (sallallahu aleyhi ve sellem)'den bir
hizmetçi isteyince Resulullah (sallallahu aleyhi ve sellem) bu isteğini yerine
getirip ona bir cariye verdi. Fakat, Meymune bu cariyeyi azat etti. Daha sonra
Nebi (sallallahu aleyhi ve sellem) ona:
"Hizmetçiyi ne
yaptın?" diye sorunca, Meymune: "Ya Resulallah! Onu azat ettim"
karşılığını verdi. Bunun üzerine Allah'ın Resulü (sallallahu aleyhi ve sellem)
ona: "Şayet onu dayılarına verseydin sevabın (onu azat etme sevabından)
daha fazla olurdu" buyurdu.
Tuhfe: 18074.
Diğer tahric: Buhari
(2592, 2594), Müslim 999 (44), Ebu Davud (1690), Ahmed, Müsned (26817), Tahavi,
Şerh Müşkili'l-Asar (4376,4377) ve İbn Hibban (3343)
Mizzi'nin Tuhfe'de
zikrettiğine göre bu hadis hakkında Nesai şöyle demiştir: "Bu hatalı bir hadistir,
zira bu hadisin Zühri'nin hadislerinden biri olduğunu bilmiyoruz."
أخبرنا محمد
بن عبد الله
بن عبد الرحيم
قال ثنا عروة
بن أبي سلمة
قال أنا زهير
عن بن جريج عن أبي
الزبير عن
مجاهد عن
جويرية زوج
النبي صلى
الله عليه
وسلم أنها
قالت يا نبي
الله أردت أن
أعتق هذا
الغلام فقال
رسول الله صلى
الله عليه وسلم
بل أعطيه أخاك
الذي في
الأعراب يرعى
عليه فإنه
أعظم لأجرك
[-: 4914 :-] Mücahid bildiriyor: Nebi
(sallallahu aleyhi ve sellem)'in hanımı Cüveyriye: "Ya Nebiyallah! Şu
köleyi azat etmek istiyorum" deyince Resulullah (sallallahu aleyhi ve
sellem) ona: "Şayet onu, çöllerde sürüyü otlatan erkek kardeşine verirsen
sevabın daha fazla olur" buyurdu.
Tuhfe: 15791.
Kütüb-i Sitte
sahipleri arasında sadece Nesai bu hadisi rivayet etmiştir.
Mizzi'nin Tuhfe'de
zikrettiğine göre bu hadis hakkında yazar (Nesai) şöyle demiştir: Ravi Züheyr
b. Muhammed zayıf birisidir ve aslen Mervezi (Mervli)dir.